นางกลางโรม The Woman of Rome (La Romana) by Alberto Moravia อัลแบร์โต โมราวียา เลิศ กำแหงฤทธิรงค์ แปล

ผู้อ่านเรื่อง “La Romana” บางท่านอาจตั้งข้อคัดค้านอย่างรุนแรงว่า ผู้หญิงที่เป็นคนต่ำต้อยและไร้การศึกษา ย่อมจะไม่สามารถเล่าเรื่องราวของตนเองด้วยคำสรรพนามบุรุษที่หนึ่งได้อย่างถูกต้องตามสำนวนโวหารแบบวรรณคดีดังที่ข้าพเจ้าได้ให้เธอยืมใช้ อันที่จริง เรื่องนี้เป็นปัญหาที่เผชิญหน้าข้าพเจ้ามาแต่แรกเริ่มแล้ว การบรรยายถึงลักษณะนิสัยของบุคคลในอัตชีวประวัติตามจินตนาการนั้น มีหนทางเปิดให้ข้าพเจ้าเลือกใช้พรรณนาได้สองทาง-ข้าพเจ้าอาจจะนำมาเขียนตรงตามที่เป็นจริงเหมือนกับการถ่ายภาพ พูดจาด้วยถ้อยคำตามแบบฉบับของผู้หญิงในชนชั้นและอาชีพอย่างอเดรียน่า ซึ่งไม่สละสลวยสำบัดสำนวนน่าสังเวช ไม่สามารถแสดงออกได้มากเกินกว่าความรู้สึกและเหตุการณ์ธรรมดาๆ ในจำนวนอันจำกัด หรือข้าพเจ้าอาจจะเขียนขึ้นด้วยลักษณะคำพูดของข้าพเจ้า ตามแบบอันเป็นขนบธรรมเนียมของข้าพเจ้าดังที่ข้าพเจ้าได้ใช้อยู่ในหนังสือเล่มอื่นๆ ของข้าพเจ้าทั้งหมด ข้าพเจ้าเลือกหนทางที่สองด้วยเหตุผลสองประการ คือ ประการแรก ข้าพเจ้ามองไม่เห็นความจำเป็นใดๆ ที่จะต้องเปลี่ยนแปลงวิธีเขียนของข้าพเจ้าเพราะเหตุที่เปลี่ยนลักษณะของตัวละคร และประการที่สอง ภาษาของวรรณคดีย่อมตรงต่อความจริงกว่า และแสดงความรู้สึกได้งดงามมากกว่าภาษาของคำพูดเสมอ ข้าพเจ้าจึงไม่สามารถปฏิเสธได้ว่า ผู้หญิงอย่างอเดรียน่าโดยธรรมดาย่อมจะไม่พูดเหมือนที่อเดรียน่าเจรจา หรือไม่ได้แสดงออกซึ่งความรู้สึกอย่างที่เธอแสดง อย่างไรก็ดี ข้าพเจ้ากำหนดคุณสมบัติให้เธอไว้ด้วยว่าความรู้สึกและความคิดเหล่านั้น ผู้หญิงอย่างอเดรียน่าจะแสดงออกมาได้ก็ต่อเมื่อพวกเธอมีพลังความสามารถในการใช้ถ้อยคำ และความคิดที่จะทำเช่นนั้น อีกนัยหนึ่ง ถึงแม้ว่ามนุษย์ทุกคนจะมิได้มีความสามารถในด้านสติปัญญาและความรู้เท่าเทียมกัน แต่ทุกคน แม้ผู้เคราะห์ร้ายที่สุด ก็มีโลกแห่งธรรมจริยาเป็นของตนเองโดยแท้จริง สิ่งที่ข้าพเจ้าพยายามกระทำทั้งมวลก็คือแสดงให้เห็นโลกแห่งธรรมจริยาของอเดรียน่า โดยการทำให้แก่เธอด้วยบริการอย่างเดียวกันกับที่ผู้รับเขียนจดหมายให้แก่คนทั่วไปกระทำ ในขณะแปลความหมายจากความรู้สึกในใจอันยังไม่เป็นรูปร่างแน่ชัดของคนรับใช้ชายหญิงผู้ไม่รู้หนังสือ ลงบนแผ่นกระดาษอยู่ตามหัวมุมถนนนั่นเอง

อัลแบร์โต โมราวียา