ประยุทธ์ไม่ใช่สฤษดิ์: พลวัตรัฐราชการไทยจากยุครุ่งเรืองสู่ยุคเสื่อมถอย ชัชฎา กำลังแพทย์

ในระยะหลังเหตุการณ์ “14 ตุลาคม 2516” ต่อเนื่องจนถึงสมัยรัฐบาลพลเอกเปรม ติณสูลานนท์ ก็ปรากฏคำอธิบายจากนักรัฐศาสตร์และนักสังเกตการณ์ทางการเมืองว่า ความเป็นระบอบอำมาตยาธิปไตยในการเมืองไทยเริ่มเข้าสู่ระยะถดถอย ขณะที่สถาบันทางการเมืองอื่นๆ รวมถึงกลุ่มพลังทางสังคมต่างๆ เริ่มมีความเข้มแข็ง สามารถขยายบทบาททั้งในทางการเมืองและในทางนโยบายมากขึ้น กระทั่งภายหลังเหตุการณ์ “พฤษภาฯ 2535” ถึงกับมีการตั้งข้อสังเกตว่า ระบอบอำมาตยาธิปไตยได้จบสิ้นแล้ว แต่การรัฐประหารโดยชนชั้นนำในกองทัพทั้งใน พ.ศ. 2549 และโดยเฉพาะอย่างยิ่งใน พ.ศ. 2557 ได้ทำให้ระบบราชการทั้งในฝ่ายกองทัพและพลเรือนกลับเข้ามามีบทบาทนำอีกครั้ง กระทั่งหลายคนได้ตั้งข้อสังเกตว่า นี่เป็นการกลับมาอีกครั้งของระบอบอำมาตยาธิปไตยหรือรัฐราชการหรือไม่?

คำถามสำคัญที่สุดต่อวงการรัฐศาสตร์และการศึกษาการเมืองไทยก็คือ ภายใต้บริบทที่แตกต่างอย่างมากจากสมัยจอมพลสฤษดิ์ ขณะเดียวกันสถาบันทางการเมืองที่มีความเป็นตัวแทนและกลุ่มพลังทางการเมืองภายนอกระบบราชการก็มีความเติบโตเข้มแข็งเป็นอย่างมาก เหตุใดระบบราชการไทยจึงยังสามารถเข้ามายึดกุมอำนาจนำได้อีกครั้ง?

นับเป็นเรื่องน่ายินดียิ่งที่คุณชัชฎา กำลังแพทย์ นักวิชาการรุ่นใหม่จากสำนักธรรมศาสตร์มีความกระตือรือร้นต่อการศึกษาบทบาทของระบบราชการในการเมืองไทย และคำถามสำคัญข้างต้นก็กลายเป็นจุดตั้งต้นของงานวิจัยขณะที่คุณชัชฎากำลังศึกษา ณ คณะรัฐศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์จนสำเร็จเป็นวิทยานิพนธ์ชั้นเยี่ยม และได้นำมาปรับปรุงเป็นหนังสือ ประยุทธ์ไม่ใช่สฤษดิ์: พลวัตรัฐราชการไทยจากยุครุ่งเรืองสู่ยุคเสื่อมถอย เล่มนี้

ผลงานของคุณชัชฎาจึงนับเป็นความพยายามแรกๆ ที่ต้องการวิเคราะห์ อธิบาย และทำความเข้าใจต่อปรากฏการณ์การเข้ามามีบทบาทนำของระบบราชการไทยโดยตรง ซึ่งไม่เคยปรากฏงานศึกษาในลักษณะนี้อย่างจริงจังมาช้านาน หนังสือเล่มนี้ จึงมีความสำคัญยิ่งทั้งในฐานะงานศึกษาที่จะช่วยให้เราค่อยๆ จับภาพและทำความเข้าใจถึงการเมืองไทยสมัยปัจจุบัน ขณะเดียวกันก็น่าจะเป็นงานเขียนที่ช่วยกระตุ้นเตือนต่อวงการรัฐศาสตร์ไทยให้หันกลับมาสนใจศึกษาวิเคราะห์บทบาทของระบบราชการไทยอย่างจริงจังอีกครั้งหนึ่ง

สารบัญ

คำนำ

คำนิยม

1.ทำไมจึงต้องศึกษารัฐราชการ

2.ภูมิทัศน์รัฐราชการไทย

3.รัฐราชการในห้วงการปกครองของจอมพลสฤษดิ์ ธนะรัชต์

4.รัฐราชการไทยในห้วงการปกครองของคณะรักษาความสงบแห่งชาติ (คสช.) (พ.ศ.2557-2561)

5.เปรียบเทียบรัฐราชการจอมพลสฤษดิ์และ คสช. ภาพรวมพลวัตรัฐราชการไทย