ตามรอยอาทิตย์อุทัย แผนสร้างชาติไทยสมัยคณะราษฎร ณัฐพล ใจจริง

หนังสือเล่มนี้เป็นตัวแทนของประวัติศาสตร์พิสดาร long history ของไทยและญี่ปุ่น ที่น่าสนใจ น่าเรียนรู้อย่างยิ่ง" (จากคำนำเสนอโดย ศาสตราจารย์พิเศษ ดร.ชาญวิทย์ เกษตรศิริ) การพัฒนาชาติให้เป็นสมัยใหม่ของไทย แต่เดิมถูกอธิบายไว้ว่ามีอยู่เพียง 2 ช่วง คือตามรอยตะวันตกในสมัยล่าอาณานิคมกับตามรอยสหรัฐอเมริกาในสมัยสงครามเย็น

แต่แท้จริงแล้ว ไทยเคยมีรูปแบบการพัฒนาชาติตามรอยญี่ปุ่นช่วงเวลาสั้นๆ ในสมัยคณะราษฎร หลังการปฏิวัติ 2475 รัฐบาลคณะราษฎรต้องการสร้างชาติไทยให้เป็นสมัยใหม่โดยไม่ดำเนินตามรอยรัฐบาลระบอบเก่าญี่ปุ่นมหาอำนาจใหม่ในเอเชียจึงกลายเป็นต้นแบบสำหรับการพัฒนาชาติไทย ดังนั้น ไทยกับญี่ปุ่นจึงสานสัมพันธ์แลกเปลี่ยนวัฒนธรรมและเทคโนโลยีเพื่อร่วมกันสร้างชาติเอเชียให้ทันสมัยต้านอิทธิพลยุโรป

สารบัญ : ตามรอยอาทิตย์อุทัย : แผนสร้างชาติไทยสมัยคณะราษฎร

• "เมื่อชนชั้นนำไทย ถวิลหาญี่ปุ่น และ Japanization"
• เมื่ออาทิตย์ทอแสง : ญี่ปุ่นในฐานะศูนย์อำนาจใหม่ของเอเชีย
• อรุณรุ่งของระบอบประชาธิปไตยไทยภายใต้ระเบียบเอเชียใหม่
• เมื่อสังคมไทยมองไปยังญี่ปุ่น
• มองตะวันออก : คณะราษฎรทัศนาการพัฒนาประเทศญี่ปุ่น
• "ญี่ปุ่นกำลังก้าวหน้า สยามจะก้าวตามไม่ได้หรือ" : ความมุ่งหวังของผู้แทนราษฎร
• การนำเข้าวิทยาการ : เมื่อข้าราชการไทยเยือนญี่ปุ่น
• "ไชโยนาระ" : นักศึกษาและปัญญาชนเยือนแดนซากุระ
• จาก "วิถีทางแห่งรัฐธรรมนูญ" สู่ "สร้างชาติ"
• เมื่ออาทิตย์อัสดง

เรื่องย่อ

หลังการปฏิวัติ 2475 คณะราษฎรดำเนินนโยบายพัฒนาชาติให้เป็นสมัยใหม่ โดยทิ้งแผน "ตะวันตกโมเดล" ของรัฐบาลระบอบเก่าไว้เบื้องหลัง และตามรอย "ญี่ปุ่นโมเดล" มหาอำนาจใหม่ในเอเชีย

การก้าวขึ้นมาเป็นผู้นำใหม่ในเอเชียของญี่ปุ่นในช่วงก่อนสงครามโลกครั้งที่ 2 ส่งผลให้สังคมไทยมีความตื่นตัวและตื่นเต้นต่อการพัฒนาอันก้าวกระโดดของญี่ปุ่นอย่างมาก ดังเห็นได้จากความสนใจของ ปัญญาชน ข้าราชการ และนักหนังสือพิมพ์มากมายที่ต่างยกให้ญี่ปุ่นเป็นโมเดลในการสร้างชาติ และรัฐบาลคณะราษฎรก็ได้ส่งคนไปดูงานที่ประเทศญี่ปุ่นเป็นจำนวนมาก

ในขณะเดียวกัน ญี่ปุ่นเวลานั้นก็กำลังมองหาพันธมิตรชาติเอเชีย เพื่อต่อต้านอิทธิพลตะวันตก

เมื่อความต้องการของทั้ง 2 ชาติลงรอยกัน จึงกลายเป็นการสถาปนาความสัมพันธ์อันแน่นแฟ้นระหว่างไทยและญี่ปุ่น อันนำไปสู่การสร้างชาติสมัยใหม่ภายใต้รัฐบาลคณะราษฎร