สู่ชีวิตที่ดีกว่าเดิม นพนันท์ วรรณเทพสกุล

หนังสือ “สู่ชีวิตที่ดีกว่าเดิม : รายงานสถานการณ์ความไม่เป็นธรรมทางสังคม พ.ศ. ๒๕๕๔-๒๕๕๕” เล่มนี้ เป็นผลผลิตสำคัญของนักวิชาการด้านสังคมศาสตร์กลุ่มเล็ก-เล็ก ที่ให้ความสนใจต่อประเด็นความไม่เป็นธรรมในสังคม และได้ออกแบบการทำงานในลักษณะของงานวิจัยเชิงปฏิบัติการ ๗ โครงการ เชื่ยมโยงกับนักวิชาการท้องถิ่นและคนทำงานภาคประชาสังคมในพื้นที่ต่างๆ กว่า ๕๑ พื้นที่ และดำเนินการต่อเนื่องเป็นระยะเวลาติดต่อกัน ๒ ปี ข้อมูลจากพื้นที่ปฏิบัติการจริงถูกส่งเชื่อมโยงเข้ามาที่สถานบันวิจัยสังคม จุฬาฯ เพื่อวิเคราะห์สถานการณ์ความไม่เป็นธรรมในระดับภาพรวมและสังเคราะห์ทิศทางยุทธศาสตร์การทำงานเพื่อยกระดับความไม่เป็นธรรมในสังคม ผลลัพธ์จากการดำเนินงานนั้นน่าสนใจยิ่ง คือ

หนึ่ง พบว่าสถานการณ์ความเหลื่อมล้ำของสังคมไทย ทั้งทางเศรษฐกิจ การเมือง และสังคมนั้น กำลังดำเนินไปสู่ความรุ่นแรงมากขึ้น คนจำนวนมากถูกผลักให้กลายเป็นคนชายขอบ และสังคมไทยกำลังตกอยู่ในความเสี่ยงของปัญหาที่รุนแรงกว่าเดิม

สอง พบว่าแนวทางการตรวจสอบระดับความเป็นธรรมโดยรวมของสังคมควรมุ่งไปที่การสำรวจสถานการณ์ความเหลื่อมล้ำที่ปรากฏต่อกลุ่มคนชายขอบหรือกลุ่มคนที่เสียเปรียบมากที่สุดในสังคม

สาม ยุทธศาสตร์การยกระดับความเป็นธรรมในสังคมไทยนั้นอยู่ที่การสร้างสัญญาทางสังคมแบบใหม่ร่วมกับขบวนการเคลื่อนไหวทางสังคมที่กำลังดำเนินอยู่ โดยเน้นหลักการ ๒ เรื่อง คือ การไม่เลือกปฏิบัติ และธรรมาภิบาลที่ดี ให้กลายเป็นอุดมการณ์ของรัฐและกติการ่วมกันในสังคม