บันทึกจากบ้านคนคุก NOTES FROM THE DEAD HOUSE ฟีโอดอร์ ดอสโตยเยียฟสกี ศ. ศุภศิลป์ แปล

ฟีโอดอร์ ดอสโตยเยียฟสกี นักเขียนที่ยอดเยี่ยมที่สุดของรัสเซียและของโลก ได้เขียนนวนิยาย บันทึกจากบ้านคนคุก นวนิยายซึ่งเป็นบันทึกเหตุการณ์เกี่ยวกับการถูกเนรเทศและชีวิตของคนคุกจากประสบการณ์ของเขา ฐานะ 'ผู้ถูกลงโทษจำคุก' ในไซบีเรียเป็นเวลา ๔ ปี เมื่อออกจากเรือนจำยังต้องรับใช้กองทัพาอีก ๕ ปี จนกระทั่งปี ๑๘๕๙ จึงได้รับอนุญาตให้เดินทางกลับไปยังรัสเซียในเขตยุโรปได้ จึงได้เริ่มเขียน บันทึกจากบ้านคนคุก เสร็จในปี ๑๘๖๒ (เป็นเวลา ๑๒ ปีนับตั้งแต่เขาเดินทางไปรับโทษที่เมืองอ็อมส์ค-ไซบีเรีย)

บันทึกจากบ้านคนคุก ดอสโตยเยีฟสกีบรรยายถึงกิจวัตรประวันของนักโทษ ถึงสภาพการทำงาน เข้าเฝ้ามอง ศึกษา - วิเคราะห์บุคลิกภาพ ความคิดอารมณ์ - สภาพจิตของบรรดานักโทษด้วยกันเอง ให้ภาพตรงตามความเป็นจริงอย่างสมบูรณ์แบบ เขียนได้ดีขนาดที่ ลีโอ ตอลสตอย (Leo Nikolaievich Tolstoy / ๑๘๒๘-๑๙๑๐) นักเขียนนามอุโฆษของรัสเซีย - นักประพันธ์เอกของโลกอีกผู้หนึ่งที่อยู่ร่วมสมัยกับดอสโตยเยีฟสกี แม้ไม่เคยพบปะกันซึ่งหน้าเลยสักครั้ง กล่าวชื่นชมยกย่อง บันทึกจากบ้านคนคุก ไว้อย่างสูงเทียบชั้นยังเหนือกว่างานเขียนของพุชกิน (Alexander Pushkin / ๑๗๙๙-๑๘๗๙, มหากวีและนักเขียนเอกของโลกชาวรัสเซีย ผู้สถาปนาวรรณกรรมรัสเซียสมัยใหม่ มีจุดยืนเคียงข้างสามัญชน มีทัศนะไม่เชื่อในพระเจ้า ผู้ใช้ชีวิตเป็นผู้ลี้ภัยจากตำรวจของพระเจ้าซาร์) ดังมีข้อความบางตอนจากจดหมายของตอลสตอยเขียนถึงสตราคอฟ ว่า :-

๒๖ กันยายน ๑๘๘๐

"...ผมไม่สามารถเข้าใจชีวิตของคนในมอสโคว์ พวกเขาล้วนไม่เข้าใจในตัวเอง แต่ชีวิตของคนส่วนใหญ่-ชาวนา ผู้แสวงบุญและคนอื่นๆ ที่เข้าใจชีวิตของเขาเอง ผมเข้าใจและรักพวกเขาอย่างยิ่ง ผมกำลังทำงานในเรื่องแบบนี้ ผมรู้สึกว่าไม่เปล่าประโยชน์ วันก่อนผมรู้สึกไม่สบาย และได้อ่าน บันทึกจากบ้านคนคุก (โดย ดอสโตยเยียฟสกี) จึงรู้ว่า ไม่มีหนังสือเล่มใดในแวดวงวรรณกรรมทั้งหมด รวมทั้งของพุชกิน จะดีไปกว่าเล่มนี้ หากคุณพบดอสโตยเยียฟสกีช่วยบอกเขาว่า ผมรักเขา..."