อเทวนิยม ฉบับกระชับ จูเลียน แบ็กกีนี (Julian Baggini) ธนาพงศ์ เกิ่งไพบูลย์ แปล

บ่อยครั้งที่ผมถูกถามถึงจุดยืนส่วนตัวทางศาสนา แล้วผมบอกว่าผมเองเป็นพวกคนไม่มีศาสนา และอเทวนิยม ผมมักจะได้รับคำถามกลับมาเสมอว่า ทำไมต้องไม่มีศาสนาด้วย ศาสนาพุทธก็เป็นอเทวนิยมเช่นกัน ชาวพุทธก็ไม่เชื่อในเรื่องพระเจ้าเช่นกัน ผมจึงต้องใช้เวลาจำนวนหนึ่งเพื่อที่จะอธิบายต่อว่าทำไมผมจึงคิดและจึงเชื่อเช่นนั้นและบ่อยครั้งในการตอบคำถามเหล่านั้น ผมได้หยิบข้อความและคำอธิบายมาจากหนังสือเล่มนี้

หนังสืออเทวนิยมที่อยู่ในมือของท่านตอนนี้ได้รวบรวมคำตอบต่อคำถามดังกล่าว และอีกหลาย ๆ คำถามที่มีต่อแนวคิดอเทวนยมไว้ได้เป็นอย่างดี แบ็กกินี ได้อธิบายว่าแนวคิดอเทวนิยมนั้นต่างจากการไม่นับถือศาสนา หรือ ต่างจากอไญยนิยมอย่างไร แนวคิดอเทวนิยมเลือกที่จะไม่เชื่อไม่เพียงแต่การมีอยู่ของพระผู้เป็นเจ้าเท่านั้น แต่ยังรวมถึงไสยศาสตร์ สิ่งเหนือธรรมชาติ และ ผีสาง ด้วย แบ็กกินีได้รวบรวมวิธีการอธิบายถึงการปฏิเสธความเชื่อเรื่องลี้ลับดังกล่าวทั้งผ่านการใช้เหตุผลในทางตรรกะวิทยา และ การให้เหตุผลด้วยระเบียบวิธีทางวิทยาศาสตร์ โดยไม่จำเป็นต้องพูดถึงข้อเท็จจริงทางวิทยาศาสตร์ หรือ ทฤษฎีทางวิทยาศาสตร์ เช่นทฤษฎีวิวัฒนาการมากนัก

ขนาดที่กะทัดรัดเหมาะมือของหนังสือเล่มนี้ ได้บรรจุเนื้อหาที่จำเป็นสำหรับสิ่งที่ต้องรู้ในเบื้องต้นไว้อย่างครบถ้วนสมบูรณ์และผู้อ่านอาจจะนำไปใช้ได้อย่างเหมาะมือเช่นกัน หนังสือเล่มนี้ไม่ใช่อาวุธทำลายล้างที่จะเอาไว้ฟาดฟันผู้อื่นหรือผู้ที่เชื่อในศาสนาให้ล้มลง แต่เป็นเครื่องมือที่สามารถนำมาเพื่อใช้ป้องกันจุดยืนของชาวอเทวนิยมได้เป็นอย่างดี หนังสือเล่มนี้ไม่ได้เขียนขึ้นมาเพื่อโจมตีใครหรือศาสนาใดเป็นพิเศษ แต่แบ็กกินีเขียนเพื่อที่จะให้ชาวอเทวนิยมปกป้องจุดยืนตัวเองได้อย่างมั่นคงหากถูกโจมตีจากผู้คนที่พร้อมจะรุมประณามคนที่นิยามตัวเองว่าเป็นชาวอเทวนิยม ชาวอเทวนิยมมักถูกโจมตีหรือตั้งคำถามว่า ถ้าไม่เชื่อในศาสนา ในพระเจ้า หรือ ในกฎแห่งกรรมแล้ว จะสามารถมีศีลธรรมได้อย่างไร การไม่มีศาสนาจะทำให้เป็นคนเลวหรือไม่ ถ้าไม่มีศาสนาแล้วอะไรจะเป็นที่มาของศีลธรรม และ จริยธรรม ไปจนถึงพอคนไม่มีศาสนาก็จะทำให้เกิดโศกนาฏกรรมต่าง ๆ เหมือนที่เกิดขึ้นในนาซีเยอรมัน อิตาลี และ สหภาพโซเวียต หนังสือเล่มนี้ได้พิสูจน์ด้วยหลักฐานทางประวัติศาสตร์ว่าโศกนาฏกรรมในศตวรรษที่ 20 ไม่ได้เกี่ยวข้องอะไรกับแนวคิดอเทวนิยม ซ้ำร้ายเผด็จการในหลายแห่งก็แนบชิดกันดีกับองค์กรทางศาสนาเสียด้วยซ้ำ และได้ตอบคำถามในเรื่องศีลธรรมโดยการหาที่มาของศีลธรรมและจริยธรรมที่ไม่ต้องผูกโยงกับศาสนา และ ทำให้เราเห็นว่านั่นอาจเป็นชุดศีลธรรมที่มีจริยธรรมมากว่าชุดศีลธรรมทางศาสนาเสียอีก

ชาวอเทวนิยมมักถูกตั้งคำถามเกี่ยวกับคุณค่าของชีวิตและความหมายของชีวิตว่าถ้าหากไม่เชื่อเรื่องนรกสวรรค์หรือชีวิตหลังความตายแล้ว ชีวิตจะมีความหมายได้อย่างไร แบ็กกินีได้ตอบประเด็นปัญหานี้อย่างชาญฉลาดด้วยการกลับไปตั้งคำถามว่า แล้วการที่มีชีวิตหลังความตายหรือมีโลกหน้านั้นทำให้ชีวิตเรามีความหมายจริงหรือไม่ แล้วชีวิตที่ไม่มีจุดจบจริงๆแล้วมีความหมายอย่างไร ในความเป็นจริงเพราะสิ่งต่าง ๆ ล้วนมีจุดจบไม่ใช่หรือจึงทำให้สิ่งเหล่านั้นมีความหมาย ทั้งหนังสือ บทละคร ภาพยนต์ เกมกีฬา ถ้าหากสิ่งเหล่านี้ไม่มีจุดจบ มันอาจจะไม่มีความหมายก็ได้ หนังสือเล่มนี้จึงเป็นมากกว่าหนังสือที่อธิบายว่าชาวอเทวนิยมคือใคร หรือ มีจุดยืนอย่างไรบ้าง แต่ยังเป็นหนังสือที่พยายามชวนให้เราขบคิดถึงชีวิตในฐานะมนุษย์คนหนึ่ง ทั้งในแง่ ศีลธรรม จริยธรรม และความหมายของชีวิต

สำหรับชาวอเทวนิยม หนังสือเล่มนี้เป็นเสมือนคู่มือเริ่มต้นเพื่อที่จะตอบคำถามต่อคนที่สงสัยว่าทำไมคุณจึงเป็นอเทวนิยม และเป็นรากฐานทางปัญญาที่มั่นคงหากถูกตั้งคำถามจากบรรดาศาสนิกที่อาจสงสัยว่าการที่ไม่มีศาสนาหรือไม่เชื่อในพระเจ้านั้นจะทำให้คุณเป็นคนเลวไร้ศีลธรรมจรรยาหรือไม่ อธิบายได้ว่าโศกนาฏกรรมทั้งหลายที่เกิดขึ้นในศวรรษที่ 20 ที่เกิดจากลัทธินาซี ลัทธิฟาสซิสม์ทั้งหลายนั้น ไม่ได้เกี่ยวข้องกับแนวคิดอเทวนิยม และสร้างรากฐานที่แน่นหนาไม่ให้ถูกชักจูงไปได้ง่ายๆจากคำตอบโต้ของเหล่าศาสนิกที่สุดโต่ง