ซาเก๊าะ และรวมเรื่องเอก ของ มนัส จรรยงค์

มนัส จรรยงค์ ได้ชื่อว่าเป็นราชาเรื่องสั้นไทย กระทั่งถึงปัจจุบันก็ยังไม่มีผู้ใดรวบรวมผลงานเรื่องสั้นของท่านเอาไว้ได้ครบถ้วนชัดเจน ว่ามีอยู่สักเท่าไหร่ ได้แต่เพียงประมาณการณ์เอาไว้ว่าไม่น่าต่ำกว่า 1,000 เรื่อง

ถามว่าเหตุใด จึงไม่มีผู้รวบรวมหรือเก็บรายละเอียดในข้อมูลเหล่านี้เอาไว้เป็นประวัติกรรมได้ ? คำตอบก็คือเพราะผลงานของท่านมีมากมายและบางแห่งแหล่งก็เป็นเพียงหนังสือเล็ก ๆ ที่ไม่มีใครรู้ หรือจดจำได้ อีกทั้งหากพิจารณาจากการที่รวมเล่มตีพิมพ์ก็ยังปรากฏว่า มีการนำเรื่องสั้นจากแหล่งหนึ่งมารวมกับอีกแหล่งก่อเกิดเป็นหนังสือเล่มใหม่  ๆ ในนามของท่าน ซึ่งหากจะศึกษากันอย่างจริงจังคงต้องมีการทำงานที่ใช้เวลาอย่างมากมายไม่น้อย กระนั้นก็หวังว่าสักวันหนึ่งข้างหน้าจะมีผู้ที่ให้ความสำคัญและสนใจไล่รื้อหาและค้นคว้าการอย่างเป็นระเบียบระบบ