พลิกปูมแผ่นดินไทย นันทวรรณ (เหมินทร์) ภู่สว่าง

ราวคริสต์ศตวรรษที่ 2 เป็นต้นมา เริ่มมีเมืองใหญ่เกิดขึ้น ไม่ต่ำกว่า 10 เมือง เมืองที่สำคัญสุดคือ ฟูนัน ซึ่งไม่ทราบที่ตั้งชัดเจน แต่อยู่บนเส้นทางเชื่อมทะเลจีนใต้-ช่องแคบมะละกา-อินเดีย มีอำนาจเหนือลุ่มน้ำโขง เจ้าพระยา แหลมมลายู ชายฝั่งเวียดนาม

ฟูนัน เสื่อมอำนาจในคริสต์ศตวรรษที่ 6 ผลจากการรุกรานของพวก เจนละ

กษัตริย์ที่สำคัญของ เจนละ คือพระเจ้าจิตรเสน ที่น่าจะมาจากแถวลุ่มแม่น้ำมูล พงศาวดารจีนบอกว่าเจนละน่าจะอยู่ตอนใต้ของลาวและตอนเหนือกัมพูชา เจนละแตกเป็นสองส่วนในคริสต์ศตวรรษที่ 8 ส่วนเจนละล่างจะพัฒนาต่อไปเป็นอาณาจักรกัมพูชา

ในช่วงคริสต์ศตวรรษที่ 7–12 ยังมีการเปลี่ยนแปลงของเมืองอื่น ๆ อีกหลายแห่ง โดยมีเมืองที่สำคัญอีกแห่งคือ ทวารวดี ที่น่าจะอยู่ในที่ลุ่มเจ้าพระยา โดยมีการขยายตัวทางบกไปถึงลาวทางเหนือ, กัมพูชาทางตะวันออก และพม่าทางตะวันตก ในยุคนี้มีการติดต่อทางบกจากแม่น้ำโขงตอนบนไปยังอ่าวไทยจนถึงแหลมมลายูอีกด้วย