องค์การเมือง The Body Politic by Jean-Jacques Rousseau วิจักขณา แปล

ประชาธิปไตยที่แท้จริง (true democracy) ไม่เคยมีอยู่ อีกทั้งจะไม่มีด้วย มันขัดกับระเบียบแห่งธรรมชาติ
สำหรับท่าน ผู้คนในยุคใหม่ ท่านไม่มีทาส แต่ทาสเป็นทาส ท่านให้เสรีภาพแก่ทาสของตน ด้วยการที่ท่านลงมาเป็นทาสเสียเอง
ภายใต้ความเสมอภาค ทุกคนอาจรู้ได้ว่าทุกคนต้องทำสิ่งใด แต่ไม่มีผู้ใดมีสิทธิ์เรียกร้องให้ผู้อื่นทำในสิ่งที่ตนเองไม่ทำ
ผู้ท่มีอำนาจบริหารนั้นมิได้เป็นเจ้านายขอวประชาชน แต่เป็นเพียงเจ้าหน้าที่
รัฐบาลจำต้องใช้ความระมัดระวังอย่างที่สุดในการปฏิบัติตามกฎระเบียบเพื่อให้สามารถแยกแยะการกระทำอันเป็นปกติและชอบธรรม ออกจากการยุยงให้เกิดความโกลาหล แยกแยะเจตนารมร์ทั้งปวงของประชาชนออกจากความต้องการของคนเพียงบางกลุ่ม


อีกนัยหนึ่งก็คือ รูปแบบตามระเบียบแห่งธรรมชาติที่พบเห็นมากที่สุดและดีที่สุด คือ การให้คนที่ฉลาดที่สุดปกครองคนจำนวนมาก ตราบเท่าที่แน่ใจว่าเขาจะปกครองเพื่อประโยชน์ของคนส่วนมาก ไม่ใช่เพื่อประโยชน์ของพวกเขาเอง ความสามารถไม่ใช่สิ่งที่ต้องคำนึงอย่างมากมายเกินความจำเป็น รวมทั้งท่านไม่จำต้องใช้คนถึงสองหมื่นคน หากคนหนึ่งร้อยคนสามารถทำงานได้ดีกว่า แต่ที่ต้องสังเกตไว้คือ การปกครองในรูปแบบนี้ ผลประโยชน์ของมู่คณะจะเริ่มพาพลังสาธารณะออกจากเจตจำนงทั่วไปได้ อีกทั้งยังมีแนวโน้มที่ยากจะหลีกเลี่ยงได้ด้วย นั่นคืออำนาจบริหารบางส่วน จะถูกตัดออกจากกฎหมาย